Fouten maken mag, het is zelfs goed want je leert ervan. Ik kan dit elke dag tegen mijn dochter zeggen en ik doe het vaak, maar zij voelt dat anders. Als ik een foutje zie en ik wijs haar daar op dan wordt ze boos. Ze verliest de motivatie om verder te gaan, ik ben stom en uitleg is tegen dovemansoren. Hoe help ik haar zonder dat ze boos wordt? Dit is mijn grootste zoektocht geweest.
Het belangrijkste wat ik moet doen als ze mij om mijn hulp vraagt, is luisteren. Wat is haar vraag precies? Wat ik vaak deed, bijvoorbeeld bij rekenen, was de som van begin tot eind uitleggen en dan had ik een boos kind. Nu luister ik heel goed naar haar vraag en stel ik vragen in de trant van; Wat is de eerste stap? Wat denk je als je dit leest? Wat heb je geprobeerd? Vaak zegt ze terwijl ze aan het praten is… “Ooh wacht, laat maar ik snap het al.” En als niet, dan weet ik welke denkstappen ze maakt en waar ze precies vastloopt. Zij heeft mijn hulp alleen nodig bij dit stapje de rest kan ze het zelf. Alle extra informatie irriteert haar alleen maar.
Mijn grootste uitdaging is het begeleiden van lezen. Zij krijgt dat niet cadeau en als lezen moeilijk is, kost het veel energie en is het niet leuk. Ik zou denk ik een boek kunnen schrijven over wat ik allemaal uit de kast haal om op een leuke positieve manier met haar te lezen. Misschien een mooi onderwerp om een heel blog aan te wijden. Maar nu dan in het kort; Wij lezen meestal om en om; stukje zelf lezen; stukje meelezen. Hapert ze, dan help ik haar door de juiste klank te zeggen i.p.v. het hele woord, meestal kan ze het woord dan alsnog zelf vormen. We lezen vaak en kort, we wisselen makkelijke en uitdagende stukjes af. Ik heb allerlei lees-spelletjes gemaakt voor als ze geen zin heeft. En het leukste! Ik schrijf zelf verhaaltjes over de belevenissen van onze poes. Alle moeilijke woorden zet ik op een rijtje en die lezen we samen voor ze begint. Dat helpt haar door de moeilijke woorden heen en haar nieuwsgierigheid is gewekt, ze wil weten hoe het gaat!
Rekenen doet mijn dochter het liefst zelfstandig en als ze dan klaar is, laat ze me trots haar werk zien. Soms vraagt ze; allemaal goed? Als ik haar werk bekijk dan zie ik in één oogopslag wat er niet goed is en als ik niet oplet zeg ik: “nee niet allemaal goed, maar….” Te laat, haar hoofd staat al op onweer en nabespreken is onmogelijk geworden. Maar als ik de tegenwoordigheid van geest heb, speur ik het rekenwerk af naar wat er allemaal goed is. “Wouw, deze heb je helemaal goed gedaan, deze is echt moeilijk, hoe reken je dat uit?” Dan is het nabespreken meteen begonnen. Ik zie haar denkstappen, ik zie meteen wat ze snapt. Ik prijs haar hiervoor. Sommen die niet goed zijn door slordigheid laat ik zitten, het gaat erom dat ze het snapt. En na heel veel krullen en complimenten, komen we bij het rijtje waar het merendeel fout is, ik zet geen strepen, ik vraag alleen: hoe reken je deze uit? Er zijn altijd denkstappen goed, die prijs ik. Meestal kan ik dan zonder probleem aangeven welke denkstap anders moet om op het juiste antwoord te komen. Het klinkt heel logisch, maar oh oh wat vraagt het bewustzijn! Het goede nieuws is, het gaat steeds makkelijker en uiteindelijk zal ik in een oogopslag eerst alle goede antwoorden zien.
Maar wat als alle antwoorden fout zijn? Dan rekent je kind waarschijnlijk niet op het juiste niveau of het is iets nieuws dat uitleg (instructie) nodig heeft. Instructie geven is een vak apart, maar met een beetje voorbereiding en kennis over de stappen die je moet nemen als je iets uitlegt, moet het lukken.
| 1. | Voorkennis ophalen | Pak een bekende som die vooraf gaat aan wat je wilt uitleggen en laat je kind die hardop oplossen. |
| 2. | Voordoen | Pak de nieuwe som en doe de denkstappen voor, 2x als nodig. |
| 3. | Samendoen | Doe een som (of 2 of 3 ) samen. |
| 4. | Zelf doen | Je kind maakt een som zelfstandig. |
| 5. | Nabespreken | Vertel eens wat je hebt gedaan? |
| 6. | Zelfstandig aan het werk | Som begrepen: aan het werk met de rekentaak. |
| 7. | Werk nabespreken | Zie boven hoe je dit op een positieve manier kunt doen! |
Het nabespreken van gemaakt werk is een belangrijk leermoment. Als het je lukt om het positief te houden is het ook leuk. Kinderen zijn over het algemeen heel trots op wat ze gedaan hebben. Als je de juiste vragen stelt, is de aandacht die je het geeft waarschijnlijk zeer welkom.
Voorbeelden van vragen zijn: Welke opdracht vond je het leukst, waarom? Welke was het stomst en waarom dan? Leg eens uit, hoe doe je dit? Wees oprecht geïnteresseerd in het hoe. Het zal je verrassen hoe creatief kinderen denken en hoe eigen ze de dingen aanpakken. Een compliment is dan makkelijk gemaakt!
Vier de overwinningen. Als iets eerst lastig was, maar je kind doet het nu helemaal zelf, benoem dit, het is super knap!
Met schrijven vraag ik na een bladzijde altijd of ze een zonnetje wil zetten bij de letter die het best is gelukt. Ik vraag haar waarom die letter zo mooi is. Daarna deel ik zelf nog een handvol zonnetjes uit en leg ik uit waarom ik die het best gelukt vind. Haar handschrift is met sprongen vooruit gegaan sinds we dit zo doen en netjes schrijven is leuk!
Het dictee laat ik haar zelf nakijken, als ze daarmee klaar is, bespreek ik vaak nog 1 of 2 woorden. Wat dacht je bij dit woord? Even die spellingsregels laten klinken.
En is de koek op.. dan laat ik het nabespreken. Ik kijk even zelf naar het werk, is iets echt niet gelukt dan kan ik beslissen de volgende dag te starten met een stukje instructie. Maar ik moet eerlijk zeggen als iets echt niet lukt, kom ik daar niet pas bij het nabespreken achter. Mijn hulp is altijd dichtbij en beschikbaar. Dat is zo fijn aan thuisonderwijs!